Sedamdesete godine prošlog vijeka su imale ogroman uticaj na savremenu medicinu, prvenstveno na dijagnostiku.
Britanski inženjer Sir Godfrey Hounsfield je izumio CT (kompjuterizovana tomografija) skener, a 1971. godine je načinjen i prvi klinički sken na pacijentu. To je bila prava revolucija i ogroman pomak u radiologiji, vizuelizovanje unutrašnjih organa i struktura do nezamislivih detalja. Na krilima ovog uspjeha, krajem decenije, u kliničku primjenu je ušao i drugi gigant neinvazivne dijagnostike, magnetna rezonanca. Kako obično biva u nauci, više imena se spominje među stvaraocima tehnologije, naučnici Paul Lauterbur i Peter Mansiefld su podijelili Nobelovu nagradu za svoja otkrića variranja magnetnog polja i uticaja na atome u organizmu, dok se smatra da je Raymond Damadian pronalazač prvog NMR uređaja.
Sedamdesetih je zapadne zemlje pogodila energetska kriza, Sjedinjenje Američke Države su bile zaokupirane aferom Votergejt a planetu je tresla „disko groznica“. Da, disko kugle i zvoncare, zaštitni znak epohe. Saturday Night Fever je na velika vrata uveo disko muziku i doprinio njenoj popularnosti, a ogromnu zaslugu za to je imala grupa Bee Gees, čije pjesme su bile dio muzike za film. Stayin’ Alive se našla na prvom mjestu Billboard Hot 100 liste singlova i svakako je jedna od najprepoznatljivih hitova decenije.
Evergrin kom godine i smjene muzičkih pravaca ne mogu ništa, neizostavni dio svih obuka iz kardiopulmonalne resuscitacije (KPR). Sa tempom od oko 104 BPM (beats per minute) i više nego prikladnim naslovom, ova pjesma pomaže polaznicima obuka iz prve pomoće i zdravstvenim radnicima da se oslobode stresa i uspostave ciljani ritam, između 100 i 120 kompresija grudnog koša u minuti. Univerzalno pravilo za vježbanje kompresija uz muziku je da pronađemo tempo pjesme, koji je uglavnom ujednačen kroz trajanje kompozicije, kao kad cupkamo nogom. Za one koji ne mogu a da ne zapjevaju, da sve ne bi pošlo po zlu kao u čuvenoj epizodi serije The Office – Stress Relief, važno je napomenuti da je isključivo refren u ulozi metronoma i jedini koji bi trebao polaznicima da ostane u uhu:
Whether you're a brother or whether you're a mother
You're stayin' alive, stayin' alive
Feel the city breakin' and everybody shakin'
And we're stayin' alive, stayin' alive
Ah, ah, ah, ah
Stayin' alive, stayin' alive
Ah, ah, ah, ah
Stayin' alive
Oh, when you walk.
Širenjem svijesti o značaju KPR-a povećavao se i broj pjesama koje su prikladne i korisne za obuku, tako se ovoj plejlisti, iz ere sedamdesetih, pridružuje i čuvena Dancing Queen fenomenalne grupe ABBA, disko i europop žanra.
Gloria Gaynor nam 1978. donosi veliki hit I Will Survive te s njom i završavamo ovu kratku plejlistu medicinske disko muzike. Nešto bržeg tempa, može biti prikladna za one koji malo uspore kompresije uz ostale izvođače.
Internet obiluje predlozima pjesama koje pomažu osposobljavanju ljudi u izvođenju kompresija grudnog koša i svi muzički žanrovi su podjednako zastupljeni. Za ljubitelje malo tvrđeg zvuka tu je Metallica i Master of Puppets, preko duo benda Simon & Garfunkel i prekrasne numere Cecilia pa sve do Hips Don’t Lie (Shakira).
Kako ne bi previše zalutali u istorijat popularne muzike, vraćamo se na drugo pitanje iz našeg naslova. House MD, jedna od kvalitetnijih medicinskih drama, nikako najautentičnija ali svakako autorova najdraža. Hugh Laurie i protagonista serije kog tumači imaju nešto zajedničko, obojica su talentovani i strastveni muzičari. Uprkos tome, među mnogobrojnim greškama u seriji se na više mjesta našla ona koja se tiče kardiopulmonalne resuscitacije.
Nije se radilo o neadekvatnoj dubini kompresija il presporom tempu, već o neizvođenju istih. Pored više nego dobre muzičke potkovanosti, dr House i njegov tim su prečesto posezali za papučicama defibrilatora, zaboravljujući na sve, sigurno na desetine puta, preslušane hitove koji zdravstvene radnike širom svijeta asociraju i podsjećaju na kvalitetne kompresije. Iako se radi o fikciji a daleko od toga da je ovo jedini serijski i filmski sadržaj u kom se defibrilacija izvodi kad joj vrijeme nije, mi ćemo primjer našeg bluz muzičara iskoristiti da se podsjetimo algoritma u slučaju srčanog zastoja.
Naime, prilikom prestanka rada srca kao pumpe, na monitoru će biti ispisan jedan od četiri čuvena ritma svih vodiča naprednih mjera životne potpore. Asistolija, najčešći ritam u kinematografiji, kao potpuno odsustvo električne aktivnost i PEA (pulseless electrical activity), gdje električna aktivnost postoji ali nije praćena pulsom, ne zahtjevaju isporuku šoka. Pretpostavljam da je ovo veliki šok za nemedicinare koji čitaju, uz nadu da takvi postoje, ali je jednostavno tako. Isporuka šoka kod ovih ritmova bi napravila mnogo više štete nego koristi po srčani miokard, te se i otuda ova dva ritma klasifikuju kao nešokabilni. Pa šta onda radimo kad vidimo ravnu crtu na monitoru? Jednostavno, ono što rade i laici kad posumnjaju na srčani zastoj, izvodimo kvalitetne kompresije grudnog koša.
S druge strane, kad na monitoru verifikujemo ventrikularnu fibrilaciju ili ventrikularnu tahikardiju bez pulsa, dva šokabilna ritma, algoritam nam govori da je defibrilacija indikovana. U svim pauzama, čak i tokom punjenja defibrilatora za isporuku šoka, izvodimo kompresije. Šta radimo kad nismo sigurni šta je sljedeći korak algoritma? Sjetimo se nekog od disko hitova, pustimo taj metronom da nas vodi, i izvodimo kvalitetne kompresije, dubine između 5 i 6 cm. U resuscitaciji, kompresije su sinonim za pauzu, čak i kad nisu potrebne njihovim izvođenjem nećemo napraviti štetu.
Izaberite muziku koja vam prija, vježbajte kvalitetne kompresije na sredini grudnog koša i možda postanete nečiji heroj.
Comentarios